برای تامین هوای مطبوع در ساختمان و همین طور تعویض هوا، از دستگاه هواساز استفاده می شود.
هواساز یکی از دستگاه‌های مورد استفاده در سیستم‎های تهویه مطبوع است، که توانایی تنظیم دما، رطوبت و کیفیت هوا را دارد. هواساز دارای یک بدنه است که کویل، فن، فیلتر هوا و رطوبت‌زن در آن وجود دارد.
هوای بیرون توسط فن به داخل هواساز کشیده می شود و پس از عبور از فیلتر به کویل می رسد. فیلتر هوا می‌تواند شامل پیش فیلتر و فیلتر کیسه‌ای باشد، که می‌توانید با مراجعه به مقاله مربوطه در مورد انواع فیلتر هواساز اطلاعات بیشتری کسب کنید.

پس از تصفیه هوا توسط فیلتر، نوبت به تنظیم دما می رسد. برای این کار از کویل استفاده می شود که برای سرمایش آب سرد از چیلر و برای گرمایش آب گرم از بویلر، وارد کویل مربوطه می شود و با عبور هوا از کویل، دمای آن به نقطه مطلوب می رسد. البته در برخی از مدل های هواساز برای ایجاد برودت از روش تبخیری استفاده می شود. سپس به منظور افزایش رطوبت هوا، آب بر روی جریان هوا اسپری می شود. به این ترتیب شرایط هوای بیرون به نحو مطبوع تنظیم شده و به سمت فضای مد نظر هدایت می‌شود. البته معمولاً برای کاهش مصرف انرژی قسمتی از هوای فضای داخل مجدداً مورد استفاده قرار می گیرد، که بستگی به کیفیت آن دارد.

نحوه انتخاب و محاسبه هواساز

همان طور که اشاره شد هدف هواساز ایجاد جریان هوا با کیفیت و دمای مطلوب است. پس هواساز باید بتواند ظرفیت برودتی و همین طور حجم هوای مورد نیاز فضای مدنظر را تامین کند. در نتیجه برای انتخاب هواساز باید موارد زیر را مد نظر قرار داد:
بار برودتی و حرارتی
هوادهی
افت فشار هواساز
برای انتخاب هواساز به ترتیب ظرفیت برودتی، مقدار هوادهی و افت فشار باید محاسبه شود
محاسبه بار برودتی
محاسبه دقیق باربرودت فرایند پیچیده ای است که معمولاً با کمک نرم‌افزارهای مخصوص مثل کریر انجام می شود. البته می توان با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و مساحت فضای مد نظر، به طور سرانگشتی ظرفیت برودتی مورد نیاز برای انتخاب هواساز را بدست آورد.
برای مناطق گرم و مرطوب می توان برای هر متر مربع، حدود 800 BTU در نظر گرفت. برای مناطقی با آب و هوای خشک، برای هر متر مربع 450 BTU و برای مناطق با رطوبت بالا مثل شمال کشور از 550 تا 650 BTU را می‌توا برای هر متر مربع در نظر گرفت. همچنین وجود افراد باعث افزایش بار برودتی مورد نیاز می‌شود، که می توان به اعضای هر 25 نفر یک تن تبرید به بار برودتی مورد نیاز اضافه کرد.
به این ترتیب می توان مقدار تقریبی بار برودتی مورد نیاز برای انتخاب هواساز را بدست آورد که البته برای محاسبات دقیق‌تر خصوصاً در ساختمان های بزرگ با وزن های مختلف، باید از نرم افزار استفاده کرد.

محاسبه ظرفیت هوادهی

ظرفیت هوادهی مقدار حجم هوای تولید شده توسط هواساز است، که بر حسب cfm یا فوت مکعب بر دقیقه بیان می شود. ظرفیت هوادهی رابطه مستقیم با بار برودتی هواساز دارد. برای محاسبه ظرفیت هوادهی می توان از رابطه زیر استفاده کرد:
Cfm =
که در این رابطه cfm مقدار هوادهی بر حسب فوت مکعب بر دقیقه، Q مقدار بار برودتی بر حسب BTU بر ساعت و T∆ اختلاف دمای ورودی و خروجی می باشد. BPF که مخفف By Pass Factorیا ضریب کنارگذار است. معمولاً برای شهرهای متعادل مثل تهران مقدار آن 1.08 و برای شهرهای گرمسیری 1.5 است.
با این فرمول می توان مقدار هوادهی مورد نیاز برای انتخاب هواساز را محاسبه کرد.

محاسبه افت فشار هواساز

جریان هوا از بدو ورود به هواساز تا رسیدن به فضای مدنظر از مسیرهای مختلفی عبور می کند. به همین منظور برای اطمینان از آنکه جریان هوا به طور مطلوب به فضای مورد نظر می رسد باید مقدار افت فشار را محاسبه کرد تا بتوان به انتخاب هواساز پرداخت.

برای محاسبه افت فشار، باید با استفاده از ضریب نرخ افت فشار، افت فشار در طول مسیر، مقدار افت فشار ناشی از دریچه های که معمولاً بین 0.01 تا 0.15 اینچ آب است، افت فشار کویل که توسط سازنده تعیین می شود و همینطور قسمت های مختلف مثل فیلترها و … را با یکدیگر جمع کرد تا افت فشار هوا را در مجموع بدست آورد تا با این عدد هد موردنیاز برای انتخاب هواساز مشخص شود.

نتیجه

در این مقاله کوتاه به نحوه انتخاب و محاسبه هواساز، که یکی از پرکاربردترین دستگاه‌های تهویه مطبوع است، پرداختیم. برای انتخاب دقیق هواساز و دیگر دستگاه های تهویه مطبوع بهتر است از کارشناسان متخصص کمک گرفته شود تا علاوه بر کارایی مطلوب، در مصرف انرژی نیز صرفه جویی شود.
امروزه در هر منطقه ای از دنیا و در آب و هواهای مختلف می توان هوای مطبوع که در سطح آسایش افراد باشد ایجاد نمود . برای این منظور لازم است محاسبات هواساز با توجه به شرایط منطقه نصب انجام گیرد . به عنوان مثال در مناطق سردسیر که دمای هوا به چندین درجه زیر صفر می رسد جهت گرمایش باید مشخصات دقیقی داشته باشیم .
محاسبات هواساز با توجه به تجهبزات به کار رفته در آن دارای پارامتر های مختلفی می باشد . تجهیزاتی که در دستگاه هواساز وجود دارد عبارتند از : فن ، کویل های گرمایشی و سرمایشی ، رطوبت زن ، فیلتر و تجهیزات کنترل کننده . برای کنترل رطوبت محیط تهویه شونده در هواساز از رطوبت زن استفاده می شود . در مواردی که هوای محیط شرجی باشد باید از سیستم های تراکمی در کارکرد هواساز ها بهره برد و به کار بردن سیستم های تبخیری امکان پذیر نیست .
محاسبات هواساز از نوع تراکمی بر مبنای ظرفیت کمپرسور و حجم هوا دهی است . البته دستگاه هواساز می تواند به طور مستقل تولید سرمایش کند و یا به وسیله ارتباط با دستگاه چیلر این کار را انجام دهد .
انتقال هوا از هواساز به فضاهای مورد نظر توسط کانال انجام می گیرد و ابعاد کانال ها نقش تعیین کننده ای در محاسبه ظرفیت فن دستگاه هواساز دارد . همچنین سرعت و حجم هوای عبوری. می بایست در محاسبات هواساز در نظر گرفته شود .